Tiroid bezimizin boyutları büyürken bu büyüme esnasında bazen içerisinde nodüller meydana gelir.  Nodül denilen yapı, değişik büyüklüklerde ve sertlikte, tiroid bezinin içerisinde olmasına karşın ondan bağımsız yuvarlak küresel oluşumlardır. Tiroid bezinin içerisinde nodüller oluşturmak sureti ile büyümesine "nodüler guatr" hastalığı denir.

Nodüler guatr hastalığının tespiti sonrasında, hekimin yapması gereken şey nodüllerin tamamının niteliğini tespit etmektir. Bunun için yapılabilecek çeşitli tetkik ve görüntüleme yöntemleri mevcuttur. Nodüllerin niteliğinin tespiti sonrasında hastaya yapılacak öneri konusunda karar vermek hekime düşer.  

Çeşitli tipte nodüller olabilir, bu tiplerin herbirisinin takip ve tedavisi de farklılıklar içerir.

1-Basit nodüller (Sıcak nodüller): Tiroid bezi hücrelerinin nodüller oluşturarak gelişmesidir. Tiroid hormonu salgılarlar. Sıcak nodüllerin bir kısmı dışardan verilen tiroid hormonu (levatiroksin) ile küçülebilir, kaybolabilir. Bir kısmı hiç bir tedavi uygulanmaksızın küçülebilir, kaybolabilir. Kanser gelişimi ile ilgileri yoktur. Bu tür nodüleerin varlığı tespit edilirse hastaya bir süre dışarıdan tiroid hormonu uygulanır. Daha sonra  sikayeti olmadığı sürece uygun sürelerle (yılda bir) ultrasonografi ve hormon takibi önerilir. Ancak fiziki olarak çevresindeki yapılara baskı uygulayan ve özellikle solunum sıkıntısı ve hareket kısıtlılığı yaratan çok büyük nodüllerin varlığında cerrahi tedavi uygulanır. Tiroid bezinin tamamı çıkarılır.

2-Tek sıcak nodül (toksik adenom): Gerçekte tiroid bezinin iyi huylu ve hormon salgılayan urlarıdır. Çoğu kez bir adettir, nadir olarak birden çok sayıda olabilir. Horman salgılama görevini kontrol dışı yaparlar. Yani tiroid hormonu ihtiyacına bağlı olmaksızın yüksek miktarlarda ve sürekli hormon salgılarlar.  Hormon salgısının beyin tarafından kontrolü  söz konusu değildir, yine ileçler ile kontrol edilemez. salgıladıkları sürekli ve yüksek doz tiroid hormonu, hastanın sürekli toksik tabloda bulunmasına ve buna bağlı şikayetlere yol açar. Toksik tablo halkımız tarafından "zehirli guatr" olarak adlandırılır. Terleme, çarpıntı, uykusuzluk, sürekli panik hali, sinirlilik, adet düzensizliği, saç dökülmesi olası semptomlardan en sık görülenleridir.  Toksik adenom tespiti halinde tedavi cerrahidir. Ameliyatla toksik adenom çıkarılır.

3- Soğuk nodül: Tiroid bezi içinde yer alan ancak tiroid hormonu salgılamayan hücrelerin nodüller oluşturmasıdır. Tiroid hormonu salgılarmazlar. Dışardan verilen hormon tedavisi ile küçülmezler, kaybolmazlar. Bazıları giderek büyür. Büyüme hızları kişiden kişiye değişiklik gösterir. Kanser gelişimi ile ilgileri vardır, tiroid kanserleri çoğu kez soğuk nodüller üzerinde gelişir. Bu tür nodüleerin varlığı tespit edilirse, kesinlikle cerrahi tedavi uygulanır. İlaç tedavisinin ya da takip sürecinin, soğuk nodüllerin tedavisinde yeri yoktur. Cerrahi tedavide tiroid bezinin tamamı çıkarılır.

Tiroid nodüllerinde biyopsinin (İİAB) yeri: Birçok merkezde tiroid bezinde nodül saptanması halinde hastaya iğne biyopsisi önerilmekte ve uyguylanmaktadır. Son yıllarda ultrasonografi rehberliğinde uygulanmaktadır. Biyopsi yapılmasının amacı nodüllerde olası bir kanser gelişiminin saptanmasıdır. Ancak tirod bezinde, soğuk nodüllerde kanser gelişimi özellikle erken dönemlerde nodülün tamamını kapsamamakta, nodülün bir kenarında küçük bir noktada kanser gelişimi meydana gelmektedir. Bu nedenle tiroid bezine giren iğnenin nodül üzerinde kanser gelişmemiş bir alana girip çıkması, kanser gelişen küçük kısmı atlaması her zaman mümkün olabilir. Geçmişte tiroid iğne biyopsisinin çok popüler olduğu dönemlerde biyopsi sonucu negatif olduğu halde klinik olarak şüphem devam ettiği için ameliyat ettiğim ve ameliyat sonrası yapılan patolojik incelemede nodüllerden birisinin bir köşesinde kanser geliştiği görülen hastalarımız sayısı hiç de az değildir. Bunun anlamı şudur, yapılan iğne biyopsisinin sonucunun negatif gelmesi, hasta açısından hiç de garantili bir sonuç değildir. Olsa olsa vicdani ve kanuni açıdan hekimi rahatlatır. Bu nedenle ben, her tiroid soğuk nodülünde iğne biyopsisi yapmıyorum. Sadece hastayı diğer tetiklerle değerlendirip sonuçta kanser şüphesi oldukça kuvvetli olan hastalarda olası kanser hücre tipinin tespiti amacı ile iğne biyopsisi yapıyorum. 

Tiroid nodüllerinde atom tedavisinin (radyoaktif iyot tedavisi) yeri: Birçok merkezde tiroid bezinde hiperaktif nodül ya da Basedow hastalığı saptanması halinde hastaya atom tedavisi önerilmekte ve uygulanmaktadır. Atom tedavisi için hastaya verilen radyoaktif iyot vücuttan atılmamakta, vücudun bir çok yeri ile birlikte boyun bölgesinde toplanmaktadır. Verilen radyoaktif iyot, hastanın ömür boyu bir radyoaktivite etkisinde kalmasına neden olmakta, bu kişilerde özellikle baş boyun bölgesi kanserleri oldukça sık görülmektedir. Atom tedavisi bu gün için seçilmiş Basedow-Graves hastaları ve tirod kanserlerinin bazı türlerinde kısıtlı uygulanan bir tedavi yöntemidir.